Jakie zmiany w organizacji sieci szkół ponadgimnazjalnych
Powiatu Nowotomyskiego od 2017 r.?
Od dłuższego czasu toczyły się dyskusje zarówno w środowiskach szkolnych, jak i wśród radnych, jak zmienić organizację w szkołach prowadzonych przez Powiat Nowotomyski, tak, aby z jednej strony – uwzględnić postępujący niż demograficzny i coraz słabszy nabór do klas I w niektórych szkołach, z drugiej natomiast strony – zachować tradycje, zwyczaje i w miarę możliwości, co nie jest bez znaczenia, miejsca pracy dla pracowników tych szkół. Po opracowaniu raportu oświatowego w bieżącym roku i przedstawionych tam analizach, nie ma wątpliwości, że takie działania są niezbędne. Od 2011 r. rokrocznie Powiat Nowotomyski dofinansowuje szkolnictwo ponadgimnazjalne w wysokości od 19 do 26 % (od 4 do 5,8 mln zł) w stosunku do otrzymywanej subwencji z budżetu centralnego. Jednocześnie dramatycznie zmniejsza się ilość uczniów chętnych do nauki w niektórych szkołach, a przecież dno niżu demograficznego wkroczy do szkół ponadgimnazjalnych za dwa lata i dopiero wtedy nastąpi lekkie odbicie, niewiele przekraczając jednak stan dzisiejszy.
Jak zatem rozwiązać problem reorganizacji i przeprowadzić go najbardziej bezboleśnie? A przecież trzeba mieć na uwadze zmiany w szkolnictwie, które proponuje rząd w ramach nowej reformy oświatowej. Zarząd Powiatu przygotowywał się do tych zmian już od lipca b.r. tuż po rozstrzygnięciach rekrutacyjnych w szkołach. Ostatecznie, po wielu dyskusjach, wypracowano wariant, który najpierw przedstawiono na Komisji Oświaty, Kultury i Kultury Fizycznej (wstępnie komisja zaopiniowała go pozytywnie), a następnie na spotkaniu Komisji, Zarządu i dyrektorów wszystkich placówek.
Poniżej przedstawiam zatem wariant przyjęty przez Zarząd PNT w dniu 16.XI.br – wraz z argumentami przemawiającymi za takim rozwiązaniem:
- W Zbąszyniu proponujemy włączenie Zespołu Szkół nr 2 do Zespołu Szkół nr 1 im. S.Garczyńskiego (ok. 430 uczniów)
Uzasadnienie:
- zmniejszająca się ilość uczniów w kolejnych latach w ZS nr 2
- mała liczba uczniów na oddział w ZS nr 2, brak naboru do technikum
- optymalne zarządzanie kadrą nauczycielską (aktualnie więcej niż połowa kadry n-li ZS nr 2 jest zatrudniona na części etatu)
- W Nowym Tomyślu proponujemy włączenie Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Policealnych M.Kopernika do Zespołu Szkół nr 2 im. S.Staszica (173 u. + 559 = ok. 730 u.)
Uzasadnienie:
Tendencje negatywne w Zesople Szkół Ogólnokształcących i Policealnych im. M. Kopernika:
- zmniejszająca się ilość uczniów w ZSOiP – spadek od 2008 o 75% (uczniów i słuchaczy), a o 60% (uczniów kształconych w systemie dziennym) – stan na X.2016 r.
- coraz mniejsza liczba uczniów chętnych do tego liceum (w ostatnim roku – 39, w zasadzie spełnione kryterium na 1 oddział) – należy się liczyć z dalszym pogłębieniem trendu ze względu na postępujący niż demograficzny
- spadek ilość oddziałów od 2008 r. o 71% ( stan na X.2016 r.), aktualnie – 8 oddziałów, w kolejnych latach – 6 lub, co jest bardzo prawdopodobne, jeszcze mniej
- bardzo wysokie koszty funkcjonowania ZSOiP (dofinansowanie ze strony powiatu do otrzymywanej subwencji wynosi 67% – wg stanu na III.2016 r.,
- ze względu na zmniejszającą się liczbę uczniów w oddziale oraz zmniejszającą się ilość oddziałów, koszty utrzymania tej szkoły nadal będą się zwiększały.
Pozytywne skutki połączenia Zespołu Szkół nr 2 i ZSOiP:
- uniknięcie konkurencji w zakresie nauczania przedmiotów ogólnokształcących oraz przy rekrutacji uczniów do klas I
- optymalne zarządzanie kadrą nauczycielską
- efektywniejsze zarządzanie oraz tańsza obsługa i organizacja obydwu jednostek
- poprzez połączenie obydwu szkół uzyskuje się zwiększenie możliwości lokalowych ZS nr 2 w perspektywie zmian w organizacji oświaty od roku szk. 2019/20 (ok. 6 – 8 pomieszczeń) oraz zmniejszenie kosztów utrzymania budynków ZSOiP
- obydwie szkoły są na zbliżonym poziomie zdawalności z przedmiotów maturalnych, co nie powinno budzić obaw co do jakości kształcenia w przypadku zmiany organizacyjnej
- z analiz wynika, że część n-li ZSOiP już pracuje na części etatu w ZS nr 2, znają więc środowisko szkoły i jej funkcjonowanie, co może ułatwić adaptację n-li w zespole po połączeniu szkół
W przypadku włączenia ZSOiP w struktury ZS nr 2 w Nowym Tomyślu oraz ZS nr 2
w Zbąszyniu zalecane jest m.in.:
– stworzenie funkcji wicedyrektora zajmującego się tylko klasami LO (w przypadku NT)
lub technicznymi (w przypadku Zbąszynia)
– umożliwienie kontynuacji tradycji, zwyczajów, sztandaru oraz kontaktów i współpracy
zewnętrznej dotychczasowych szkół w ramach nowej struktury
(istnieje obawa o utratę tożsamości szkoły z dużymi tradycjami i ugruntowanym miejscu
w środowisku lokalnym)
- Zespół Szkół Zawodowych i Licealnych w NT – bez zmian
- CKUZSR Trzcianka – bez zmian
Wnioski ogólne dotyczące w/w wariantu:
- W/w wariant zakłada:
- w miarę trwałą organizację sieci przynajmniej na kilkanaście lat odpowiednią do aktualnych warunków demograficznych (postępujący spadek liczby uczniów w klasach I aż do roku 2018) oraz w perspektywie zmian w strukturze oświaty od 2017 r. (reforma oświatowa).
- spowoduje jednocześnie uspokojenie nastrojów niepewności co do przyszłości osób szczególnie zainteresowanych: uczniów, nauczycieli, środowisk związanych ze szkołami.
- jednoczesną stabilizację zatrudnienia kadry nauczycielskiej, ułatwi to dyrektorom prowadzenie długofalowej polityki kadrowej w szkołach
- Zwiększa się możliwości zatrudnienia i wykorzystania dotychczasowej kadry n-li w łączonych szkołach (chroni się więc nauczycieli przed utratą etatów w części lub w całości)
- Lepiej (a tym samym ekonomiczniej) wykorzystuje się pomieszczenia szkolne – szczególnie w ZSOiP NT, zapewnia się niezbędne pomieszczenia do nauki dla uczniów ZS nr–po zwiększeniu ilości oddziałów od 2019r.
- Unika się rywalizacji podczas rekrutacji do szkół o profilu licealnym (NT), ilość uczniów do klas I może nawet się zwiększyć (zwiększają się bowiem możliwości zmiany klas przez uczniów w ramach jednej szkoły oraz zwiększone zainteresowanie uczniów sąsiednią szkołą)
- Połączenie spowoduje efektywniejsze zarządzanie oraz tańszą obsługę i organizację połączonych jednostek.
- Po połączeniu umożliwi się kontynuację tradycji, zwyczajów, sztandaru oraz kontaktów i współpracy zewnętrznej dotychczasowych szkół w ramach nowej struktury
- W skrajnym przypadku – uniknie się całkowitej likwidacji szkół z dużymi tradycjami, a tym samym zwolnień wśród personelu szkolnego.
- Zwiększa się możliwości inwestycyjne w ramach jednego budżetu dla połączonych szkół (generalnie – bardziej racjonalne zarządzanie budżetem przez dyrektora zespołu)
UWAGI KOŃCOWE:
- Mamy świadomość, że każda zmiana organizacyjna będzie budzić niepokój ze strony części osób (przyzwyczajenie do status quo), jednakże rosną również oczekiwania na zmiany ze strony radnych, środowisk szkolnych i społeczności z nimi związanych. Jest to więc kwestia odpowiedzialności nas wszystkich za przyszły kształt nowotomyskiej oświaty ponadgimnazjalnej.
- Utrzymanie stanu istniejącego będzie utrzymywaniem drogiej oświaty ograniczającej inne wydatki (inwestycje drogowe, szpital, sport, kultura, itp.).
- Oszczędności w oświacie, a tym samym w budżecie powiatu, mogą wystąpić na skutek zmian organizacyjnych spowodowanych przede wszystkim niżem demograficznym, jednakże, nawet po podjęciu zmian reorganizacyjnych, ich wyraźny skutek powinien być widoczny najszybciej w ciągu 2-3 lat. Z kolei bardzo radykalne cięcia w bieżących budżetach szkół (co już się dzieje), mogą spowodować wegetację szkół oraz zniechęcenie kadry kierowniczej i n-li do zmian, które są niezbędne, aby utrzymać jakość kształcenia.
- Należy się liczyć z tym, że wyniki maturalne mogą być coraz niższe we wszystkich tych szkołach, w których stawia się bardzo niskie progi punktowe podczas naboru do klas I lub rezygnuje się z nich całkowicie. Przy w/w wariancie istnieje możliwość stworzenia rywalizacji wśród uczniów już na etapie rekrutacji, co może sprzyjać lepszym wynikom na egzaminie zawodowym lub maturze.
W/w założenia są rozwiązania docelowymi, zależnymi także od opinii Wielkopolskiego Kuratora Oświaty, wymagają również opracowania odpowiednich procedur zgodnych z aktualnym oraz, nie do końca jeszcze uchwalonym przez parlament, nowym prawem oświatowym. Jednakże, ze względu na ustawowe terminy, czasu na decyzje nie zostało zbyt dużo. Dyrektorzy szkół otrzymali pełną informację na w/w temat na spotkaniu Komisji i Zarządu Powiatu w dniu 7.12.br i informacja pisemna z uzasadnieniem przekazana została do szkół.
Mam nadzieję, że powyższy materiał pozwoli na łatwiejsze zrozumienie decyzji, jakie będą podejmować radni w najbliższym czasie.
Lech Sadowski
Przewodniczący Komisji Oświaty, Kultury i Kultury Fizycznej
Członek Zarządu Powiatu Nowotomyskiego